دریچه گرد دارای انواع مختلف است، در واقع دریچه گرد می تواند هم بصورتِ مستقل در دهانه ی انشعابِ کانال هوا تعبیه شود و بطور مستقل وظیفه ی ورود هوا در سیستم رفت و خروجِ هوا در سیستمِ برگشت را به عهده گیرد و هم بصورتِ ترکیبی با دریچه چهارگوش این عملکردها را به انجام رساند. بطور مثال در محل هایی که سقفِ کاذبِ تایلی اجرا شده و لزوماً باید از دریچه گرد هم استفاده شود این نوع دریچه گرد که به دریچه گرد تایلی هم معروف است بکار می رود.
در اینجا بطور مشروح به معرفیِ انواع دریچه گرد می پردازیم:
الف- انواع دریچه گرد آلومینیومی شاملِ :
الف-1- دریچه گرد تخت(بلندگویی).
الف-2- دریچه گرد برجسته.
الف-3- دریچه گرد مشبک یا شطرنجی
الف-4- دریچه گرد جت نازل.
الف-5- دریچه گرد سونایی.
الف-6- دریچه گرد کروی(جت دیفیوزر)
الف-7- دریچه گرد خورشیدی.
الف-8- دریچه گرد اتاق عمل.
الف-9- دریچه گرد با توری(برای هوای آزاد).
توضیح اینکه برای کلیه ی انواعِ دریچه گرد آلومینیومی که در بالا معرفی گردیده، میتوان از دمپرپروانه ای و حتی برای بعضی موارد(جهت مصارف در اتاقهای تمیز یا کلینروم ها) از فیلتر نیز استفاده نمود.
ب-انواع دریچه گرد پلاستیکی:
ب-1- دریچه گرد پلاستیکی تخت(بلندگویی).
ب-2- دریچه گرد پلاستیکی مشبک.
ب-3- دریچه گرد پلاستیکی خطی.
ب-4- دریچه گرد پلاستیکی سونایی.
ج-انواع دریچه گرد ترکیبی:
ج-1- دریچه گرد تایلی تخت(بلندگویی).
ج-2- دریچه گرد تایلی برجسته.
ج-3- دریچه گرد تایلی جت نازل.
ج-4- دریچه گرد تایلی کروی.
ج-5- دریچه گرد تایلی خورشیدی.
ج-6- دریچه گرد تایلی اتاق عمل.
ج-7- دریچه گرد تایلی سونایی.
توضیح اینکه برای تمامیِ انواعِ دریچه گرد ترکیبی، میتوان از دمپر و توری استفده نمود.
در اینجا به توضیحِ مشروحِ عملکرد و انواعِ مختلفِ دریچه گرد می پردازیم:
1- عملکرد دریچه گرد تخت(بلندگویی) آلومینیومی آرته:
دریچه گرد تخت(بلندگویی) از قدیمی ترین مدلهای دریچه گرد می باشد که با توجه به شکل و ساختارِ ظاهریِ این نوع دریچه که پرّه های داخلیِ آن بسیار شبیه به انحنای بدنه ی بیرونیِ بلندگو میباشد نامِ آنرا اصطلاحاً دریچه گرد بلندگویی گذاشته اند.مواردِ استفاده آن هم در سیستمِ دمِشِ هوا می باشد هم در سیستمِ مکِش. این نوع دریچه گرد از دو قسمتِ فریم و بدنه ی داخلی تشکیل شده است که برای سهولتِ نصب، این قابلیت وجود دارد که بدنه ی فریم از قسمتِ پرّه های داخلی امکانِ جداشدن داشته و به راحتی فریمِ دریچه گرد جداشده و فریم ابتدا به دهانه ی انشعابِ هوا متصل گشته و سپس قسمت داخلی از بیرون به فریم متصل میشود و عملیاتِ نصب به راحتی انجام می پذیرد.
از مهمترین کاربردهای دریچه گرد تخت استفاده ی آن در محلهایی با ارتفاعِ سقفِ متوسط یا محلهای کم ارتفاع می باشد، در اینگونه فضاها باتوجه به اینکه فاصله ی کاربر یا نیروی انسانی با دهانه ی انشعاب هوا زیاد نمیباشد لذا برای عدمِ ریزشِ مستقیمِ هوا و همچنین عدمِ اذیت شدنِ کاربر از این نوع دریچه گرد استفاده می شود. در واقع لبه های اُریپِ پرّه های داخلیِ دریچه گرد تخت باعث تغییر مسیرِ ورودِ هوا به اطرافِ محیطِ دریچه گرد تخت شده و فشارِ جریانِ هوا بصورت تعدیل شده به اطراف کاهش می یابد و هوا به مطبوعترین و مطلوبترین شکل به محیط تزریق می شود.
دریچه گرد تخت(بلندگویی) آلومینیومی آرته در قطرهای 8-10-12-15-18-20-25-30-35-40-45-50-55 و 60 سانتیمتر، بصورتِ با دمپر و بدون دمپر تولید و عرضه میگردد.
سطحِ دریچه گرد تخت آلومینیومی معمولا با رنگ کوره ای به رنگهای متنوع پوشش داده میشود، در اینجا لازم به توضیح است که حتماً قبل از رنگ آمیزی، دریچه گرد باید اسیدشور شود تا تمامِ ناخالصیهای سطحِ روی دریچه از بین برود.
2- دریچه گرد برجسته آرته :
دریچه گرد برجسته دارای ساختاری مشابه به دریچه گرد تخت می باشد با این تفاوت که تیغه های پرهّ ای شکلِ داخلیِ دریچه گرد برجسته ، بصورتِ اُریپ و زاویه دار نسبت به سطحِ افقِ فریم، شکلی دکوراتیو و زیبا به دریچه بخشیده است.
در واقع لایه های داخلیِ دریچه گرد برجسته ، بوسیله ی رابط های زاویه دار به هم متصل میشوند تا مونتاژِ دریچه گرد بصورتِ زاویه دار حاصل گردد.
دریچه گرد برجسته عمدتاً در مکانهایی مثل آمفی تیاترها، سالنهای سینما، تالار هتلها ،سالن های ورزشی، سالن های فرودگاهی، استودیوها ،کافی شاپها ،فست فودها ،رستوران ها و… قابل استفاده میباشد.
فریمِ دریچه گرد برجسته همچون دریچه گرد تخت(بلندگویی)قابلیتِ جداشدن از لایه های داخلی را برای سهولت در مراحلِ نصب دارد، به این ترتیب که ابتدا فریمِ دریچه گرد برجسته بصورتِ پیچ از تو به دهانه انشعابِ کانال هوا متصل و سپس قسمت داخلی در روی بدنه ی دریچه نصب می شود.
دریچه گرد برجسته همچون دریچه گرد تخت در قطرهای 10-15-20-25-30-35-40-45-50-55 و 60 سانتیمتر تولید و عرضه میگردد.
دریچه گرد برجسته ،هوای داخلِ کانالِ هوا را با مقاومتِ کمتری نسبت به دریچه گرد تخت به محیط هدایت میکند.
استفاده از انواعِ متنوعِ رنگ بصورتِ کوره ای ، جلوه ای زیبا و دکوراتیو به دریچه گرد برجسته می بخشد.
لازم به ذکر است دریچه گرد برجسته هم بادمپر و هم بصورتِ بی دمپر قابلیتِ استفاده دارد.
3- دریچه گرد مشبک آلومینیومی آرته:
ساختار این دریچه گرد از یک فریمِ گرد و یک شبکه ی منسجم و اصطلاحاً لانه زنبوری تشکیل شده است.هم جنس فریمِ دریچه گرد و هم شبکه های داخلیِ لانه زنبوریِ هر دو از آلومینیوم ساخته می شود.
فریم دریچه گرد مشبک آلومینیومی آرته در سایزهای کمتر از بیست سانتیمتر بصورت یک پلّه و در سایزهای بیشتر از ۲۰ سانتیمتر بصورت دوپلّه،طراحی
و مونتاژ می گردد.این موضوع به خاطرِ تناسب و هماهنگیِ قطرِ هر دریچه گرد با فریمِ دریچه گرد صورت می پذیرد تا ساختار فریم به شکل ناموزون و غیرمتناسب به چشم نیاید.
فریم دریچه گرد در ابتدا بصورت یک ورقه ی مدورِ آلومینیومی می باشد که با قرارگرفتن در قالب های فولادیِ دستگاهِ خم کاریِ گرد، بصورت شکیل،زیبا و دکوراتیو،ساختار می گیرد.در حقیقت طراحیِ ساختار فریمِ دریچه گرد بصورت قالبِ اولیه که از جنس فولاد می باشد و از طریق تراشکاری در کارگاه تراش شکل می گیرد برای هزاران دریچه گرد در هر قطر جوابگو می باشد.
پس از تولید فریم دریچه گرد مشبک نوبت به ساخت شبکه ی داخلی(لانه زنبوری) می رسد.شبکه های داخلیِ این دریچه گرد از تسمه های ورق آلومینیومی در عرض های ۱۲ میل بصورت نیم خط-نیم خط در فواصل یکنواخت و منظم شیار گذاری می شود و این تسمه های بصورت نروماده و برعکس در داخل هم فرورفته و یک شبکه ی یکپارچه ی لانه زنبوری را ساختارِ داخلیِ فریمِ دریچه گرد ایجاد می کنند.
بر روی قسمت استوانه ایِ فریمِ دریچه گرد یک برجستگیِ گرد به سمت داخل وجود دارد که این برجستگی نقشِ نشیمن گاهِ شبکه ی لانه زنبوریِ دریچه گرد را ایفا می کند و قسمت مشبکِ دریچه گرد بر روی این برجستگی جانمایی می شود.برای تثبیت و محکم کاریِ شبکه ی لانه زنبوریِ دریچه گرد به فریمِ دریچه گرد ،در قسمت پشتیِ شبکه های لانه زنبوری،یک تسمه یا پینِ آلومینیومی استفاده می گردد که این تسمه بوسیله ی دو یا سه پیچ از بغل به دیواره ی استوانه ایِ فریمِ دریچه گرد متصل و تثبیت می گردد.
دریچه گرد مشبک آرته هم برای هوارسانی و هم مکش هوا از محیط قابل کاربرد می باشد.اگر ارتفاعِ دهانه ی انشعابِ هوارسان از کف زیاد باشد، برای ریزش هوا با شتاب و سرعت بیشتر از دریچه گرد مشبک استفاده می شود.از جمله کاربردهای زیادِ دریچه گرد در سیستم های برگشت هوا می باشد.بنا به مسیرِ عبور هوای غیرمزاحم از ساختارِ داخلیِ این نوع دریچه گرد ،لذا استفاده از دریچه گرد مشبک برای سیستم های برگشت هوا بیشتر از دیگر انواع دریچه گرد توصیه می شود.با توجه به جنسِ آلومینیومیِ دریچه گرد مشبک می توان به راحتی از این دریچه گرد در سیستم های سرمایشی و گرمایشی می توان
استفاده نمود و حرارت در سیستم های دمنده یا مکنده ی داکت های مربوطه باعث آسیب به ساختارِ این دریچه گرد نمی گردد.
برای تنطیم یا انسداد هوای عبوری از مسیر دریچه گرد مشبک به راحتی می توان از دمپر گردِ پروانه ای در قسمت پشتیِ این دریچه گرد استفاده نمود. این دمپر بصورت دستی کنترل و از قسمت بیرونیِ دریچه گرد مشبک بازوبسته می شود.پس می توان گفت دریچه گرد مشبک هم بصورت بادمپر و هم بصورت بی دمپر قابل تولید و کاربرد می باشد.البته لازم به توضیح است جنس دمپرِ دریچه گرد مشبک از ورق گالوانیزه می باشد که بصورت باله های پروانه باز و بسته می شود و مسیر عبور هوا را کنترل می کند.
دریچه گرد مشبک در قطرهای زیرِ ۲۰ سانت به دو صورت پیچی و هالوژنی قابل نصب می باشد.اما برای قطرهای بالاتر،لزوما باید از پیچ برای نصب دریچه گرد مشبک بهره برد.برای تمیز بودنِ عملیات پیچ کاری روی فریم دریچه گرد مشبک، قبل از رنگ کاری روی سطوح دریچه گرد ،باید حفره یا جای پیچ را در ساختار فریمِ دریچه گرد بصورت پِرسی ایجاد نمود تا تاجِ پیچ در زمان نصبِ دریچه گرد مشبک،در حفره ی ایجاد شده بنشیند و برجستگیِ خاصی بعنوان پیچ روی سطح فریم این دریچه گرد به نظر نیاید.
از کاربردهای دیگر دریچه گرد مشبک در سایزهای ۷.۵ ، ۱۰ ، ۱۲.۵ و ۱۵ سانت، استفاده از آن بعنوان دریچه تامین هوای تازه می باشد. برای این نوع کاربریِ دریچه گرد مشبک، از یک لایه توری در پشت شبکه های لانه زنبوری استفاده می گردد تا از ورود گردوخاک،ریزگرد و حتی حشرات ریز به داخل محیط از میان شبکه های لانه زنبوریِ این دریچه گرد ،ممانعت به عمل آید.در صورتیکه از دریچه گرد مشبک برای تامین هوای تازه ی محیط استفاده گردد،نصب برچسبِ”عدم انسداد عبور هوا” بر روی نمای بیرونیِ فریمِ دریچه گرد الزامی می باشد.
برای تناسب نمای ساختار دریچه گرد مشبکِ آلومینیومی با نمای محیط و نیز حفاظت ساختار دریچه گرد مشبک در برابر عوامل فرسایشی و تخریبی، کلیه سطوج دریچه گرد مشبک آلومینیومی بوسیله رنگ پودری استاتیکِ کوره ای، پوشش داده می شود.با توجه وجود کُد رنگ های متنوع برای پوشش دریچه گرد مشبک،محدودیتی در انتخاب رنگِ دریچه گرد مشبک آلومینیومی برای خریدار یا سفارش دهنده ی این دریچه گرد وجود ندارد و خریدار می تواند به تناسب رنگ محیط و سلیقه شخصی هر کد رنگی را که برای رنگ آمیزی صلاح بداند، اعلام کند تا در اسرع وقت دریچه گرد مشبک بر اساس سفارشِ مربوطه تولید و تحویل خریدار گردد.
دریچه گرد مشبک آرته در قطرهای 8 ، ۱۰ ، ۱۲ ، ۱۵ ، 18 ، ۲۰ ، ۲۵ ،۳۰ ،۳۵ ، ۴۰ ، ۴۵ ، ۵۰ ، ۵۵ و ۶۰ سانتیمتر در رنگ های مختلف قابل تولید و عرضه است.
اگر دریچه گرد در دهانه انشعابات کانال های گردِ هوا که بصورت اکسپوز اجرا می شوند نصب گردد دیگر نیازی به ایجاد جای پیچ بر روی سطوح فریم دریچه گرد مشبک نیست و این دریچه گرد در این حالت از پشت و از بغل به دهانه اشعابِ گرد پیچ کاری و متصل می گردد.
قطرهای اسمی که برای این دریچه گرد نامبرده شد در ساختارِ استوانه ایِ دریچه گرد به میزان نیم سانت از میزانِ گفته شده کمتر می باشند که دریچه گرد به راحتی در دهانه ی انشعاباتی که قطرشان اعلام شد قابلیتِ جانمایی داشته باشد.
دریچه گرد مشبک در دهانه ی انواع انشعابات با مقاطعِ گرد از جمله کانال گردِ سنتی،کانال گرد اسپیرال،انواع کانال خرطومی و فلکسیبل و نیز حتی بصورت ترکیبی در صفحه های فِلَت یا سینی های چهارگوش و گرد قابلیت نصب و کاربرد دارند.و این به آن معناست حتی در جاهایی مثل سقف های تایلی و یا دهانه های کانال های چهارگوش نیز برای ایجاد زیبایی و راندمانِ بیشتر می توان بصورت ترکیبی از دریچه گرد مشبک استفاده نمود.
پس از زطراحی،تولید، مونتاژ و پایان عملیات رنگ کاری، برای جلوگیری از وارد آمدنِ هرگونه اسیب احتمالی به ساختار دریچه گرد مشبک حتما برای محافظت بیشترِ دریچه گرد مشبک، باید بلافاصله پس از خارج نمودنِ دریچه گرد مشبک از کوره رنگ، آنرا در پوشش های مشماییِ ضخیم و متناسب که در برابر ضربه مقاوم است قرار داد تا در زمان انتقال به محل پروژه برای نصب دریچه گرد ،آسیبی متوجهِ دریچه گرد مشبک نگردد.
۴- دریچه گرد برجسته جت نازل آرته:
این دریچه گرد صرفا از جنس آلومینیوم تولید می شود و به لحاظ ساختار و شکل در میان انواع دریچه گرد ،بسیار دکوراتیو و شیک محسوب می گردد. ساختار کلی دریچه گرد جت نازل از یک فریم در محیط و استوانه های موازی که در فواصل مساوی نسبت به کانون دریچه گرد ،به تدریج از قطر استوانه ها کسر می گردد تشکیل شده است.
از خصوصیات بارز و اصلی دریچه گرد جت نازل این است که هوای ورودی یا خروجی از انشعاب کانال گرد را با بیشترین فشار در مسیر دلخواه هدایت می کند.
در سیستم های رفت هوا با توجه به نیاز به تامین فشار هوای سرد یا گرم محیط از طریق کانال گرد در فضاهایی با ارتفاع زیاد، ناگزیر به کاربرد این نوع دریچه گرد هستیم تا هوای داخل کانال گرد بصورت پرتابی و با بیشترین فشار به محیط تزریق شود.
این موضوع در سیستم های برگشت هوا که نیاز به مکش هوای حداکثری می باشد نیز صادق است.در واقع ساختارِ بدون مانعِ ورودیِ این دریچه گرد ،به موضوع مکش کمک شایانی نموده و تخلیه هوای محیط به راحتی با استفاده از دریچه گرد جت نازل امکانپذیر می گردد.
این موضوع که با استفاده از دریچه گرد جت نازل بتوان هوا را به راحتی به محیط تزریق یا بالعکس هوا را از محیط خارج نمود در افزایش راندمان سیستم تهویه مطبوع امتیازی بزرگ محسوب می گردد.
دریچه گرد جت نازل در قطرهای ۱۰ تا ۶۰ سانتیمتر و در دو نوع قالبِ پشت کوتاه و پشت بلند در گروه صنعتی آرته تولید و عرضه میگردد.
برای تولید این نوع دریچه گرد ابتدا در هر قطر نسبت به فریم طراحی و ساخت فریم و سپس اقدام به ساخت استوانه های تیغه ایِ دریچه گرد جت نازل میکنیم.با تجمیع و همچسبانیِ این استوانه های موازی به فریم دریچه گرد جت نازل ساختار اولیه دریچه گرد جت نازل شکل می گیرد.
با طراحی و مونتاژ دریچه گرد جت نازل حتما باید قبل از اقدام به عملیات رنگ آمیزی نسبت به ایجاد و تعبیه ی جای پیچ بر روی فریم دریچه گرد جت نازل اقدام شود.تعداد سوراخ های جای پیچ به میزان قطر دریچه گرد جت نازل بستگی دارد.
پس از آن نوبت به عملیات رنگ آمیزی بر روی سطوح داخلی و بیرونی دریچه گرد جت نازل می رسد.برای انسداد یا تغییر فشار هوایی که از معبرِ دریچه گرد جت نازل عبور می کند می توان از دمپر پروانه ای استفاده نمود.دمپر پروانه ای در قسمت پشت دریچه جت نازل بر روی فریم سوار شده و از این طریق به دریچه گرد متصل شده و میزان هوای عبوری از دریچه گرد جت نازل را تنظیم می کند.طریقه عمکرد دمپر دریچه گرد جت نازل بصورت باله های پروانه ای است که با باز یا بسته شدنِ این باله های، معبر دریچه گرد جت نازل کنترل می شود.
دریچه گرد جت نازل هم بر روی انشعاب آزاد کانال هوا ، هم بر روی دهانه انشعاب همسطح سقف و حتی بر روی دهانه انشعاب هوا بر روی دیوار قابل نصب و کاربرد می باشد.
دریچه گرد جت نازل هم می تواند به تنهایی و هم بصورت ترکیبی بر روی سینی های ورقی به تناسب محل نصب و تعبیه گردد.
از ویژگی های کاربرد دریچه گرد جت نازل به موارد زیر اشاره نمود:
۱-قابلیت پرتاب هوا بصورت عمودی تا حد ۲۰ متر.
۲-قابلیت پخش هوا در حجم زیاد.
۳-شوت هوا بصورت یکپارچه.
۴-صدای حداقلی بر اثر عبور از این دریچه گرد.
۵-قابلیت نصب بر روی دهانه کانال های هوا و انواع پلنیوم باکس ها.
۶-قابلیت هوادهی تا ۸۰۰۰ فوت در دقیقه.
۷-امکان نصب دمپر.
۸-عدم افت فشار هوا.
۵- دریچه گرد سونایی آلومینیومی آرته:
این نوع دریچه گرد از جنس آلومینیوم و برای کاربرد در تهویه مکانهایی با رطوبت بالا مثل سونا و سرویس های بهداشتی به کار می رود.
بیشترین کاربرد دریچه گرد سونایی در حمام های سونا،استخرها،سرویس های بهداشتی،هتل ها،مکان های ورزشی و موارد مشابه می باشد.
با توجه به افت فشارهوای بسیار پایین دریچه گرد سونایی می توان آنرا بهترین گزینه در فضاهایی که مکش رطوبت و هوای محیط بصورت دایمی جریان داشته باشد کرده است.
ساختار دیسکی و قابلیت باز و بسته شدن معبر هوا بوسیله دیسک چرخشیِ دریچه گرد سونایی باعث شده این نوع دریچه گرد از دمپر بی نیاز بوده و با چرخاندن دیسک دریچه گرد سونایی و نزدیک و دور شدن دیسک به دیواره فریم معبر هوا گشاد یا تنگ شده و امکان تنظیم هوادهی یا هواکشی به راحتترین وضع برقرار می گردد.این موضوع بصورت عموما بصورت فصلی(زمستانه-تابستانه) در محیط های مذکور بر روی عملکرد دریچه گرد سونایی به انجام می رسد.
البته لازم به ذکر است در صورت عدم نیاز به کاربرد هوارسانی یا مکش هوا از طریق دریچه گرد سونایی به راحتی می توان با بستن دیسک دریچه گرد سونایی بصورت کامل مسدود نمود.
با توجه به وجود اجناس متعدد در بازار بعنوان مَتریال دریچه گرد سونایی ،به قاطعیت می توان گفت انتخاب آلومینیوم با پوشش رنگ کوره ای از گزینه های برتر در تولید این دریچه گرد محسوب می گردد.
البته استفاده از جنس پی وی سی نیز در ساخت دریچه گرد سونایی بسیار رواج داشته و آن محصول هم برای این مدل دریچه گرد از محصولات خوب محسوب می گردد.
ازجمله سطوحی که بتوان دریچه گرد سونایی را بر آنها نصب نمود سطوح سقف های کاذب و موارد مشابه می باشد.